Askorbik asit, C vitamini ilk defa 1932 yılında Charles Glen King tarafından izole edilmiş beyaz renkli, billursu bir vitamindir. vitamin C ilk defa 1933 yılında Tadeus Reicstein tarafından yapay olarak elde edilmiştir. vitamin C suda erir ancak pişirme ve alkalinler ile temas ederse kolayca yok olur, ayrıca kolayca oksitlenir. Askorbik asit derin dondurulmuş veya bekletilmiş gıdalarda da bir ölçüde kayba uğrar.
C Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?
Turunçgiller, küçük yumuşak meyveler, domates, taze yeşil sebzeler, patates, biberler, brokoli, karnabahar, bazı meyve sulan ve acı biberlerde bulunur.
Sağlıklı yetişkinlerde 60 mg. RDA ideal orandır ve hamilelik döneminde bu alımın artırılması önerilir. Bu alımla bedendeki rezervin 1500 mg’a çıkması öngörülür. Günlük dozajın sigara içenler, doğum kontrol hapı kullananlar, çok soğuk veya çok sıcak ortamlarda yaşayanlarda artırılması gerekir.
Örneğin İskandinav ülkelerinde C vitamini yetersizliğine dayalı iskorbüt gibi hastalıklar uzun kış ayları sırasında hala görülür; bu dönemlerde tükenen vücut rezervlerini tamamlayacak taze sebze ve meyve bulmak güçtür. Vitamin C yetmezliği eksikliğin şiddetine göre çeşitli sorunlara neden olur.
C Vitamini eksikliği sonuçları nelerdir?
En ciddi sorun iskorbüttür. Bu rahatsızlık yelkenli gemiler döneminde denizciler arasında yaygındı. Uzun gemi yolculuklarında bulundurulamayan taze meyve sebze nedeniyle bedende tükenen vitamin stokları tazelenemezdi. İskorbüt semptomları şişlik, iltihaplanma, diş etlerinde kanamalar, olası diş kayıpları ile başlayıp deri altı kanamalar, kas zayıflaması, kanamadan oluşan ciddi eklem zararları ile devam eder.
Zaman içinde hastalık anemi, ağız ülseri ve bacak kaslarının sertleşmesine neden olur. Daha hafif yetersizliklerde eklem hassasiyeti, diş eti kanamaları, yorgunluk, güçsüzlük, bağışıklık zayıflığı, asabiyet ve kas erimesi görülür.
Bu yetersizlik problemleri C vitamininin collagen ve bağlantı dokusu oluşumundaki, kemik ve dişlerin hücreler arası matrislerinde bulunan lifli madde üretimindeki hayati rolünü ortaya koyuyor. Kollajen deri bağları, tendonlar ve kıkırdak oluşumda işlevseldir.
C Vitamini Zararları
Askorbik asit aynı zamanda kılcal damarların direncini sağlar, demir emilimine destek verir; stres hormonu üretiminde de gereklidir. Ayrıca, C vitamini bulaşıcı hastalıklara karşı bağışıklık sisteminin direncini artırmakta, yüksek tansiyon, kanser ve arteriyoskleroz ile mücadelede yardımcıdır. Askorbik asidin aminoasit tirosini oksidasyonunda cofacto olduğu bilinmekte ve enerji metabolizmasındaki oksitlenmeyi azaltan reaksiyonlarda etkin olduğu düşünülmektedir.
Diğer birçok vitamin ve mineral gibi vitamin C de yüksek dozlarda alındığında koruyucu etkisi görülmektedir. C vitamini bir antioksidandır ve daha da önemlisi fiziksel aktivite süresinde direnci artırıcı ve diğer antioksidanların etkisini destekleyici özellikleri görülmektedir; örneğin, A ve E vitaminlerini. Bu üç vitaminin sinerjik etkileşimi sözkonusudur, diğer bir deyişle birbirlerinin vücut üzerindeki etkilerini artırırlar.
Askorbik asidin beyin üzerindeki etkisi özellikle önemlidir zira oksijen yetersizliğinin etkilerine karşı koruyucu etkisi sözkonusudur. Bu yetersizlik ve bunu takiben bölgeye kan hücum etmesi nedeniyle ortaya çıkan oksijensiz radikaller hücre ölümlerine neden olabilirler. Vücutta en yüksek C vitamini seviyeleri, serbest radikal riskinden en fazla hasar görmeye açık olan sinir sistemi ve beyindedir.
C vitaminin bu yararlı antioksidan etkisi vitamininin kendisinin oksitlenmesi halinde tersine çevrilir. C vitamini ışık, ısı veya hava ile temas ettiğinde dehidroasorbit (DHA) denilen bir kimyasal oluşur. Bu maddenin etkisi C vitaminininkinden tamamen başkadır, bu hücre hasarına yol açan oksijensiz radikallerin oluşumunu destekleyici bir oksidandır. C vitaminin oksidasyonu yemeklerde demir veya bakır ile temas ettiği durumlarda da görülür. Esas olarak vitamin hücre zarı tarafından korunmaktadır ancak pişirme ile bu zar ortadan kalkar ve metallerin saldırısına uğrayarak ya kaybolur ya da DHA’ya dönüşür.
C Vitamini Faydaları Nelerdir Hangi Besinlerde Bulunur?
C vitamininin, A vitamini ve selenyum gibi, kanserin oluşumuna ve gelişimine engel olduğu düşünülmektedir. Yüksek dozlarda alındığında, C vitamini gıda maddelerindeki nitrit ve nitratların nitrozoa-minlere dönüşümünü engelleyebilmektedir. Bu nit-rozoaminlerin çoğu kanserojendir ve mide kanseri veya bağırsak kanserine yol açabilmektedirler. Söz konusu kanser karşıtı etki gırtlak veya rahim kanserlerine ve kötü huylu melanomlara karşı da görülebilir.
C vitamininin bir diğer koruyucu etkisi, fagosit denen akyuvar hücrelerinin işlevini düzenlemesidir. Fagositlerin insan vücudundaki rolü, virüsleri, bakterileri ve kanserli hücreleri bulmak, tahrip etmek ve yok etmektir.
Vitamin C, nötrofil denen akyuvarları da harekete geçirir ve hücresel protein in-terferonun miktarının artmasıyla bağlantılı olarak, virüslere saldıran antikorun kandaki düzeyini yükseltir.
Askorbik asit, histaminin etkisini engellediğinden, alerjik reaksiyonları önleyebilir ya da azaltabilir. Normal koşullarda solunum yollarında, ciltte ya da burun mukozasında bir alerjik reaksiyon görüldüğünde histamin ortaya çıkar ve kaşınma, döküntü oluşumu, burun akıntısı ve soluk alma güçlüğüne yol açar.
C vitamini bu belirtileri hafifletebilir ve alerjilerin kendi kendine iyileşmesine yardımcı olur. Bazı ender vakalarda, C vitamininin kendisi alerjik reaksiyonu başlatabilir.
C Vitaminin engel olduğu zararlı kimyasallar
Vitamin C, vücuda zarar veren kimyasallar olan formalin, formaldehit ve asetaldehide engel olmak üzere, vitamin B1 (tiyamin) ve sistein adlı amino asitle birlikte hareket eder. Bu zararlı kimyasallar vücutta alkol sonrası çöküntü ya da tütün içimiyle üretilir. C vitamininin karşı koyduğu diğer kimyasallar arasında nikotin, nitrojen bileşimleri, taşıtların egzoz dumanları ve zehirli bir ağır metal olan kadmiyum sayılabilir.
Bu durum, alkoliklerin ve sigara tiryakilerinin kanındaki C vitamininin neden çok düşük düzeyde olduğunu açıklar; vitamin, bu toksik maddeler tarafından tüketilmektedir. Vitamin C, selenyum, çinko, betakaroten, A ve E vitaminleri ve ubikinon takviyesi, sigaranın zararlı etkilerinin bir bölümünü telafi etmeye yardımcı olabilir.
C vitamininin bir diğer yaşamsal rolü, kalp krizi sonrasında kalp kasını korumaktır. Araştırmalar akyuvarların vücudun diğer bölümlerinden kalbe doğru yüksek miktarda vitamin C taşıdıklarını göstermiştir. Bu, diğer dokuların C vitamininden yoksun kaldıkları ve gereken vitamin C takviyesi yapılmazsa vitaminin kandaki düzeyinin düşebileceği anlamına gelebilir.
Koroner atardamarlar sertleşme ve daralmaya maruz kaldığında da Vitamin C aynı rolü üstlenir. Askorbik asit kalbin kan damarlarında hücrelerin zarar görmesini de önler ve onları onarır. C vitamininin damariçi uygulaması, kandaki trombositlerin (pıhtılaşmaya yardımcı madde) bir araya toplanması ihtimalini azaltabilir; böylece, kan pıhtısı ve arteriyoskleroz riski azalır.
C Vitamini kolestrol üzerine etkileri
Vitamin C, HDLkolesterol seviyesini yükselterek, “iyi” (HDL) kolesterol ve “kötü” (LDL) kolesterol arasındaki dengeyi etkileyebilir ve Finlandiya’da yürütülen araştırmalara göre, yüksek tansiyon ile arteriyosklerozu önleyebilir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmış geniş çaplı bir araştırma, C vitamininin de dahil olduğu antioksidanların LDL kolesterolün, oksitlenmesini engellediğini göstermiştir.
Kendini atardamar duvarlarından geçmeye zorlayan oksitlenmiş kolesterol, arteriyoskleroz oluşumunda yer alır. Yani Vitamin C kolesterolün tehlikeli biçimlerinin gelişmesini önler ve LDLkolesterol düzeyini düşürür.
Vitamin C takviyesi normalde pek fazla sorun çıkarmaz. Ama günde birkaç gramlık dozlar bazı kişilerde mide sorunlarına neden olabilir. Eritilen bir vitamin C tabletiyle, ya da vitamin takviyesinin öğünlerden sonra yapılmasıyla bu sorun çözülebilir.
En iyisi aldığınız Vitamin C dozunu yavaş yavaş artırmaktır, çünkü birden alınan yüksek miktarlar ishale neden olabilir. Öte yandan, yüksek miktarda alınmakta olan C vitamininin de birden kesilmesi önerilmez, çünkü bitkinlik hissine neden olabilir. Fazla miktarda C vitamini almaya son vermek isteyen kişi, dozu günden güne azaltmalıdır.
The post C vitamini Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Faydaları Nedir? appeared first on Bakımlı Kadın.