D Vitamini aslında hormon benzeri
kimyasallardan oluşan steroit alkoller grubuna bağlıdır. D1 vitamini ilk
keşfedilendir ve steroit alkollerin ham bir karışımı olduğu anlaşılmıştır.
Ergokalsiferol, D2 vitaminine verilen addır ve bitkilerdeki ergosterol
provitamininden üretilmiştir.
Vitamin D Nedir?
Vitamin D, cildimiz güneş ışığından
kaynaklanan ultraviyole ışınlarına maruz kaldığında vücudumuz tarafından
üretilebilen yağda çözünen bir vitamindir. Ayrıca vücudunuzda yeterli D
vitamini seviyesini sürdürmek için diyetinizin bir parçası olması gereken bazı
yiyeceklerde de bulunur.
Vitamin D3 (aynı zamanda kolekalsiferol olarak da bilinir),
cildin güneş ışığına maruz kaldığında oluşturduğu şeklidir. Vitamin D2
(ergokalsiferol) ise gıdalarda bulunur ve besin takviyesi olarak
kullanılabilir. Bu vitaminin, vücudumuzdaki kalsiyumu emmesine yardımcı olmak
gibi organizmada çok sayıda önemli işlevi vardır. Ek olarak, kemiklerimizin
sağlığının anahtarı olan yeterli miktarda kalsiyum ve fosfat konsantrasyonunu
sağlamaktan sorumludur. Ayrıca bağışıklık sistemimizin normal şekilde
çalışmasını sağlar.
Vitamin D Yararları
Vitamin D, kalsiyum emilimini arttırdığı ve vücudumuzdaki
hem kalsiyum hem de fosfat konsantrasyonlarını düzenlediğinden dolayı
kemiklerimizin normal büyümesi ve sağlığı için hayati öneme sahiptir. Bu
nedenle, yetişkinlerde kemiklerin veya osteomalazinin, çocuklarda raşitizmin
yumuşamasını önleyebilir. Ayrıca, kırıklara yatkın kırılgan kemiklerle
karakterize osteoporoz gelişme riskini azaltır.
D vitamininin hipertansiyon ve glukoz intoleransı dahil
olmak üzere bazı ciddi tıbbi durumların önlenmesindeki rolünü araştıran birçok
çalışma vardır. 2006 yılında yayınlanan bir makaleye göre, bu vitamin
multiplskleroz riskini azaltabilir. Başka bir çalışma, D vitamininin tip 1
diyabeti önleyebileceğini göstermiştir. Ancak, tüm bu bulguların ek
araştırmalarla desteklenmesi gerekir.
D Vitamini Gıda Kaynakları
D vitamini bakımından doğal olarak çok fazla yiyecek bulunmamaktadır.
Bu besinin en zengin kaynaklarından bazıları balık karaciğer yağları, somon ve
ton balığı gibi yağlı balıklardır. Bazı gıda ürünlerinin D vitamini ile
zenginleştirilmesinin nedeni budur. Örneğin, süt, portakal suyu ve kahvaltı
gevrekleri genellikle bu vitaminle zenginleştirilir. Bu besleyicinin tüm sağlık
yararları göz önüne alındığında, onu diyetimize dahil etmek büyük önem
taşımaktadır.
Kılıçbalığı
Kılıç balığı gibi birçok balık türü, vitamin D bakımından
zengin gıdalar listesindedir. 85gr pişmiş kılıçbalığı, bu vitamin için önerilen
değerin %142’sini sağlamaktadır. Bu tür balıklar ayrıca niasin, B6 ve B12
vitaminleri bakımından da zengindir. Üstelik mükemmel bir selenyum, fosfor ve
potasyum kaynaklarıdır.
Kızıl somon
Vitamin D yönünden zengin bir diğer balık türü
ise kızıl somon balığıdır. 85gr pişmiş somon porsiyonu, günlük alım miktarının %112’sini
barındırır. Bu yağlı balık aynı zamanda B12 vitamini, niasin ve tiamin için de
harika bir kaynaktır. Omega-3 yağ asitleri bakımından zengin olmasının yanı
sıra, selenyum ve fosfor dahil çok sayıda mineralle doludur.
Ton balığı
Ton balığı da Vitamin D bakımından yüksek olan
besinlerden birisidir. 85gr konserve ton balığı ile günlük ihtiyacın %39’unu
karşılayabilirsiniz. Ayrıca, bu tür balıklar niasin, B12 vitamini ve B6
vitamini gibi B vitaminleri bakımından zengindir. Barındırdığı diğer mineraller
arasında selenyum, fosfor ve potasyum bulunmaktadır.
Sardalye
Sardalya çeşitli vitamin ve minerallerle doludur, bu yüzden
onları yemek planınıza dahil etmek iyi bir fikirdir. Orta boy İki sardalya,
günlük önerilen Vitamin D değerinin %12’sine sahiptir. Ayrıca B12
vitamini, niasin ve riboflavin için çok iyi bir kaynaktır.
Uskumru
Bir adet orta boy uskumru filetosu yerseniz, günlük Vitamin
D ihtiyacınızın %101’ini karşılarsınız. D vitamini bakımından zengin
yiyeceklerden biri olmanın yanı sıra, bu balık türü B12 vitamini, niasin ve B6
vitamini bakımından zengindir. Aynı zamanda büyük bir selenyum, fosfor ve
magnezyum kaynağıdır.
Gökkuşağı alabalığı
Gökkuşağı alabalığı, diğer bir mükemmel D vitamini
kaynağıdır. Gökkuşağı alabalığı filetosunda, günlük gereksinimin %67’sini
alabilirsiniz. Ayrıca, bu balık B12 vitamini, niasin ve tiamin bakımından zengindir.
Mineraller söz konusu olduğunda alabalık iyi bir manganez ve fosfor kaynağıdır.
Mezgit balığı
Pişmiş mezgit balığı filetosu günlük D vitamini değerinizin %5’ini
içerir. D vitamini içeren besinler arasında olmasının yanı sıra, bu balık türü
niasin, B12 vitamini, selenyum ve fosfor bakımından zengindir.
Mersin balığı
Mersin balığı, zengin bir omega-3 yağ asidi, vitamin ve
mineral kaynağı olduğu için sağlık açısından birçok fayda sunar. 85gr pişmiş
mersin balığı günlük Vitamin D ihtiyacınızın %55’ini
karşılayabilir. Ayrıca niasin, B12 vitamini ve fosfor bakımından da oldukça
zengindir.
Sığır Karaciğeri
Balığın yanı sıra, bazı et türleri de belirli miktarda D
vitamini içerir. Örneğin, 85gr pişmiş karaciğer bu vitaminin önerilen günlük
değerinin %11’ine sahiptir. Dahası, bu et türü vitamin B2 ve Vitamin B12 içermesinden
dolayı harika bir B vitamini kaynağıdır.
Yumurtalar
Büyük bir yumurta, günlük Vitamin D
ihtiyacının %10’unu içerir. Vejeteryanların yiyebileceği D vitamini kaynakları
olmadığından kesinlikle yumurtalarını yemek planlarına dahil etmeleri gerekir.
Süt
Bir bardak süt günlük D vitamini değerinizin yaklaşık %30’unu
karşılayabilir. Süt aynı zamanda harika bir riboflavin, B12 vitamini, kalsiyum
ve fosfor kaynağıdır.
Margarin
Bir çorba kaşığı güçlendirilmiş margarin, Günlük Vitamin
D alımının %15’ini karşılayabilir. Margarin, vitaminler açısından
zengin değildir, ancak A vitamini ve E vitamini içerir.
Çedar peyniri
Çedar peyniri, vejetaryenler için uygun bir başka D vitamini
kaynağıdır. Bir bardak küp doğranmış çedar peyniri günlük değerin %4’üne
sahiptir. Aynı zamanda harika bir A vitamini, riboflavin, kalsiyum, fosfor,
çinko ve selenyum gibi birçok minerali de içerir.
Tavsiye edilen günlük alım miktarı
Tüm besinler için önerilen günlük değerler, Gıda ve Beslenme
Kurulu (FNB) tarafından geliştirilen Diyet Referans Girişlerinde verilmektedir.
D vitamini için Önerilen Diyet Tavsiyesi (BKA), sağlıklı insanların günlük
gereksinimlerine dayanır. İnsanlar bu vitaminden güneş ışığının etkisi altında
farklı miktarlarda ürettiğinden, bu değerler güneşe en az maruz kalanlar için
belirlenmiştir.
Öyleyse, “Ne kadar D vitamini almalıyım?” Sorusunun cevabını
arıyorsanız, bunun yaşınıza ve cinsiyetinize bağlı olduğunu bilmelisiniz. Bu
vitamin için BKA’lar aşağıda sunulmuştur:
- Doğumdan 12 aya kadar- 10 mcg (400 IU)
- 1 ila 70 yıl arası- 15 mcg (600 IU)
- 70+ yıl- 20 mcg (800 IU)
Vitamin D Eksikliği
Vitamin D eksikliği bu besleyici madde
bakımından zengin gıdalardan yoksun kalanlarda görülür. Örneğin, süte alerjisi
olan, laktoz intoleransı olan veya vegan diyetini izleyen kişilerin bu tür bir
eksikliği geliştirme olasılığı daha yüksektir. Ayrıca, böbreklerin D vitamini
yiyecek veya güneş ışığından aktif formuna geçemediği veya bu vitaminin
emiliminin azaldığı bazı tıbbi durumlardan da kaynaklanabilir.
Düşük D vitamini seviyeleri raşitizme ve osteomalaziye neden
olabilir. Çocuklarda raşitizm yumuşak kemikler ve iskelet deformasyonları ile
karakterizedir. Süte D vitamini eklenmesi ve vitamin takviyesi kullanılması
sayesinde bu hastalık nadir hale gelmiştir. Yetişkinlerin D vitamini düzeyleri
düşükse yaşayabileceği semptomların bazıları kemik ağrısı ve kas güçsüzlüğüdür.
Bu durum osteomalaziye veya yumuşak kemiklere neden olabilir.
D vitamini takviyesi kimler almalıdır?
Yiyecekler veya güneş ışığına maruz kalmadan yeterli
miktarda D vitamini alamayanlara takviyeler önerilir. İnsan sütü bu vitaminin
yeterli bir miktarını sağlamadığından emzirilen bebeklerin D vitamini takviyesi
alması gerekir. Ayrıca, yaşlılar verimli bir şekilde D vitamini üretme
yeteneğini kaybettiğinden, D vitamini seviyelerinin düşük olması eğilimindedir.
Vaktinin çoğunu iç mekânda geçiren ya da cildinin çoğunu örten kıyafetler giyen
diğer insanların D vitamini eksikliği geliştirme riski daha yüksektir.
Koyu tenli insanlar Vitamin D içerek yiyecekleri
daha fazla tüketmeli ve derilerinin D vitamini sentezleme yeteneğinin azalması
nedeniyle takviye almalıdırlar. Ayrıca, çölyak hastalığı ve Crohn hastalığı
gibi bazı tıbbi durumlar diyet yağının emilimini azaltır ve sonuçta insanların bu
koşullar altında, yağda çözünen D vitamini konsantrasyonları düşük olabilir. D
vitamini eksikliği riski altında olan diğer bir grup obezite sorunu yaşayanlar
veya gastrik bypass ameliyatı geçirenlerdir. Bu nedenle, diyetinize ve güneş
ışığına maruz kalmanıza bağlı olarak, sizin için en iyi D vitamini desteğini bulmalısınız.
Vitamin D Yan Etkileri
Yüksek Vitamin D alımı sağlık üzerinde olumsuz
etkilere neden olabilir ve hatta toksik olabilir. D vitamini toksisitesinin
semptomları arasında kilo kaybı, anoreksi ve kalp aritmi vardır. Aşırı miktarda
D vitamini aynı zamanda kalbe, kan damarlarına ve böbreklere zarar verebilir,
çünkü kandaki kalsiyum seviyelerini artırabilir.
Yüksek doz takviyeler toksisiteye yol açsa da bu vitaminle
çok fazla gıda tüketmenin olumsuz etkilere yol açması muhtemel değildir.
Ayrıca, D vitamini toksisitesine aşırı güneşe maruz kalınması neden olmaz. Bu
nedenle, diyet takviyesine ihtiyacınız varsa, doktorunuzun önerdiği D vitamini
dozajına uymalısınız.
Sonuç
D vitamini sağlığımız için büyük önem taşır. Kemiklerimizi
ve dişlerimizi sağlam ve sağlıklı tutmaktan sorumludur. Ek olarak, bağışıklık
sistemimizin normal çalışmasına katkıda bulunur. Vitamin D
yönünden doğal olarak zengin birçok besin bulunmadığından, bazı gıda ürünleri D
vitamini ile takviye edilmektedir.
Neyse ki, cildimiz güneş ışığına maruz kaldığında vücudumuz
bu vitamini sentezleyebilir. Bununla birlikte, birçok insanın diyetleri yeterli
miktarda D vitamini sağlamadığından veya güneş ışığına maruz kalma durumlarının
sınırlı olması nedeniyle takviye alması gerekir. Öte yandan, çok fazla D
vitamini sağlığımıza zarar verebilir, bu nedenle doktorunuza danışmadan asla
diyet takviyesi almayın.
The post Vitamin D Grubu Hangi Besinlerde Bulunur Faydaları Nelerdir? appeared first on Bakımlı Kadın.